اهمیت کم خوابی در دوران نوجوانی

نخوابيدن به اندازه کافی و يا بد خوابيدن اصلاً خوب نيست. در حقيقت عوارض آن بسيار زياد است. ولي بی خوابی به هر دليلی که باشد، به طرز فوق العاده ای به سلامتی، فعاليت، ايمني شما آسيب مي رساند. نتایج به دست آمده از یک پژوهش نشان می دهد، کم خوابی‌ و خواب ضعیف خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی در نوجوانان را افزایش می‌دهد. بررسی‌های صورت گرفته حاکی از آن است که خواب ضعیف منجر به فراهم شدن بدترین عوامل موثر در ابتلا به بیماری‌های قلبی نظیر فشار خون بالا و چربی اضافی بدن در نوجوانان می‌شود. به گفته محققان، کیفیت و کمیت خواب، در کنار رژیم غذایی و فعالیت فیزیکی مناسب، ستون‌های اصلی سلامت قلب هستند.

 در سنین نوجوانی ۱۲ تا ۱۸ ساله، حداکثر خواب مورد نیاز، ۷ تا ۹ ساعت است و معمولا در این سنین یکی از شکایات مهم والدین، کم‌خوابی یا بیخوابی در کودکان و نوجوانان است. این درحالی است که داشتن اطلاعات کافی از کمیت و کیفیت خواب طبیعی در سنین مختلف و همچنین کسب دانش در مورد بیماری‌ها می‌تواند راهگشای تشخیص و درمان به موقع و مناسب بیماری‌های مرتبط با خواب شود.

دکتر شبنم جلیل‏القدر، متخصص کودکان و فلوشیپ خواب با بیان این مساله در گفت‌وگو با شفقنا زندگی گفت: «کودکان و نوجوانان یک دوم و سپس یک‏ سوم زندگی خود را در خواب سپری می‏ کنند و هر نوع اختلال در خواب طبیعی، می‏ تواند با تاثیر جدی روی رشد، تکامل، عملکرد ذهنی و هوشی آنها همراه باشد. برای اینکه بتوانیم خواب طبیعی را از غیرطبیعی تشخیص بدهیم نیازمند این است که بدانیم یک الگوی خواب طبیعی در سنین مختلف به چه شکل است. معمولا خواب مورد نیاز در سنین ۳ تا ۵ سالگی، حدود ۱۱ تا ۱۲ ساعت در شبانه ‏روز است و باید به این نکته توجه داشت که بیشتر کودکان پس از ۴ سالگی به خواب بعدازظهر نیازی ندارند. کودکان دبستانی ۶ تا ۱۲ ساله هم به حدود ۱۰ تا ۱۱ ساعت خواب در طول شبانه‌روز نیاز دارند و خواب‏ آلودگی طول روز در این سن، نشانه اغتشاش خواب است.»

او همچنین با اشاره به اینکه در سنین زیر ۱۸ سال، سازمان غذا و داروی جهانی مصرف دارو را برای رفع بی‏خوابی در کودکان توصیه نمی‏کند، توضیح داد: «از جمله مواردی که به خوب خوابیدن افراد کمک می‏کند و متاسفانه در کشور ما اهمیت چندانی به آن داده نمی‏شود، رعایت بهداشت خواب و الگوی منظم خواب و بیداری است. منظور از رعایت بهداشت خواب، خوردن شام سبک ۲ ساعت قبل از خواب، پرهیز از نوشیدن چای و موادخوراکی حاوی کافئین هنگام شب، نخوابیدن در هنگام بعدازظهر، دوش گرفتن عصرگاهی، داشتن حداقل فعالیت فیزیکی در ساعات نزدیک به خواب، نور کم اتاق خواب و دمای مناسب بین ۲۴-۲۱ درجه سانتی‏گراد، احساس آرامش در مکانی که قرار است بخوابید، دوری از افکار نگران‏ کننده و استرس‏زا به خصوص پرهیز از کار یا بازی شبانگاهی با کامپیوتر و همچنین عدم مصرف داروهایی که منجر به بی‏خوابی می ‏شود. تمامی این نکته‌ها از مواردی هستند که به خوب خوابیدن افراد کمک می‏ کنند.»